Văn nghị luận là gì? Hướng dẫn cách thức để làm văn hiệu quả

Văn nghị luận là một thể loại văn nằm trong văn học của Việt Nam cũng như trên thế giới. Đây là một thể loại mà gần như bất cứ người nào cũng đã từng gặp qua trong các cuốn sách hoặc trong những tác phẩm văn học từ xa xưa đến nay. Để có được những tác phẩm văn học như vậy tác giả đã phải tốn rất nhiều chất xám cũng như những kinh nghiệm tích góp được trong cuộc sống.

Tổng quát về văn nghị luận

Văn nghị luận là một dạng bài văn thường viết về các vấn đề trong xã hội, cuộc sống hoặc trong văn học. Vì vậy thường chủ đề của thể loại văn này sẽ rộng rãi và bao quát các vấn đề xung quanh chúng ta. 

Về cơ bản thì Văn nghị luận sẽ được chia ra 2 thể loại bao gồm nghị luận xã hội và nghị luận văn học. Nghị luận xã hội sẽ thường xoay quanh các vấn đề trong cuộc sống của chúng ta hằng ngày còn nghị luận văn học là việc chúng ta phân tích và đưa ra ý kiến về 1 tác phẩm văn học học nào đó.

Để viết một bài Văn nghị luận chúng ta cần phải biết một số bước cơ bản như là phân tích, chứng minh, củng cố và nâng cao luận điểm. Việc nắm chắc các bước cơ bản sẽ giúp cho sườn của bài văn trở nên chặt chẽ hơn về mặt hình thức cũng như tính liên kết giữa các lập luận.

Ngoài ra, những bài văn thuộc thể loại này thường rất được các tác giả cũng như đọc giả yêu thích bởi tính chất của nó cũng như cái cách nó diễn đạt một vấn đề nào đó. Có thể nói đây là một thể loại văn gần gũi và dễ tiếp cận nhất trong số các thể loại khác trong văn học từ xưa đến nay.

Bài văn nghị luận mang đặc điểm gì?

Văn nghị luận là một dạng văn học mà nơi đó người ta sẽ đưa ra những luận điểm, luận cứ cũng như lý luận về một vấn đề nào đó. Dang văn này thường sẽ có 3 đặc điểm cơ bản.

Các luận điểm trong bài văn

Luận điểm trong bài văn dạng này là bao gồm các ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của bản thân về vấn đề nghị luận. Các luận điểm này được thể hiện dưới hình thức câu khẳng định hoặc phủ định một cách dễ hiểu và làm sáng tỏ vấn đề cần nghị luận..

Mặt khác, luận điểm chính là linh hồn trong thể loại văn này bởi chức năng của nó là giúp các đoạn văn được liên kết chặt chẽ và thống nhất. Ngoài ra, để bài văn trở nên có sức thuyết phục hơn thì các luận điểm cần phải đúng chính xác, thực tế trong cuộc sống.

Hệ thống của các luận cứ

Luận cứ là một dạng lý lẽ và những dẫn chứng cơ bản nhằm làm rõ các luận điểm được nêu ra. Ngoài ra, luận cứ còn là một đặc điểm không thể thiếu khi nhắc đến đặc điểm trong văn nghị luận bởi để giúp cho người đọc lẫn người nghe có niềm tin vào những luận điểm được đưa ra thì sẽ cần phải đưa ra những lý lẽ và dẫn chứng xác đáng.

Lập luận trong bài văn

Lập luận là một dạng trình bài của lý lẽ, nó giúp hệ thống các lý lẽ cũng như dẫn chứng sao cho luận điểm được nổi bật và có sức thuyết phục. Ngoài ra lập luận là thứ dễ bắt gặp nhất trong hầu hết các thể loại văn học.

Cách thức để làm bài văn nghị luận xã hội

Nghị luận xã hội là một dạng văn bản nằm trong văn nghị luận và thể loại văn này thường được bắt gặp rất nhiều trong các cuốn sách cũng như các trang báo. Vì vậy để viết được thể loại văn này thì cần phải biết những gì?

Đọc kĩ đề trước khi làm bài nghị luận xã hội

Đầu tiên để có thể nhìn nhận và khai thác được hết nội dung trong bài văn thì mọi người cần phải đọc kỹ phần đề bài và phân tích nó ra để hiểu được yêu cầu của đề bài. Sau khi quan sát, phân tích và đọc kỹ đề xong thì nên dùng bút để gạch chân những yêu cầu quan trọng của đề bài để tránh bị sót trong quá trình làm bài.

Việc đọc kỹ đề còn giúp mọi người biết được đề nghị luận xã hội này sẽ thuộc dạng văn nào. Nghị luận xã hội được chia ra nhiều dạng đề nhưng về cơ bản có 2 dạng đề thường thấy là nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống và nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lý.

Cách lập dàn ý của một bài nghị luận xã hội 

Việc lập dàn ý sẽ giúp cho bài văn trở nên liên kết chặt chẽ và logic hơn. Trước khi để viết một bài văn thì nên lập một cái dàn ý ngoài nháp sẽ giúp mọi người hệ thống lại các ý và khi viết bài văn sẽ mạch lạc, dễ hiểu hơn cho người viết cũng như người chấm bài.

Ngoài ra, khi lập dàn ý sẽ giúp cho mọi người chủ động được số lượng từ cần viết trong bài văn. Việc này còn giúp cho mọi người tránh được việc phải viết một cách lan man và dài dòng gây khó chịu cho người đọc.

Dẫn chứng chính xác trong bài văn

Trong văn nghị luận thì việc dẫn chứng là rất cần thiết vì nó giúp bài văn được liên kết chặt chẽ hơn. Khi dẫn chứng không nên dùng những dẫn chứng chung chung mà phải dùng những dẫn chứng có người, sự vật hay một sự việc rõ ràng. Cuối cùng là phải đưa dẫn chứng vào thật khéo léo không được kể dài dòng.

Cách để làm một bài văn chặt chẽ và súc tích

Để một bài văn có kết cấu chặt chẽ và súc tích thì cần có một số yếu tố nhất định. Cụ thể là dạng văn nghị luận này cần có 4 yếu tố sau đây:

• Lời văn, câu văn cần viết một cách mạch lạc và ngắn gọn tránh viết lan man đi xa khỏi yêu cầu đề bài.
• Các lập luận đưa ra phải chặt chẽ tránh việc các ý trước và ý sau đối lập với nhau khiến cho bài văn trở nên lủng củng.
• Cảm xúc phải thật trong sáng và lành mạnh, tránh bộc lộ cảm xúc như trong nghị luận văn học.
• Khi viết văn luôn đưa ý kiến ở nhiều góc nhìn khác nhau, có khen, có chê, có đồng tình và không đồng tình. Điều đó sẽ làm cho bài văn có nhiều góc nhìn khách quan hơn để tránh việc viết một cách buông xuôi, chỉ có 1 góc nhìn duy nhất.

Các bài học được đúc kết lại trong bài văn 

Trong các bài văn nghị luận xã hội thì yêu cầu cần thiết nhất trong bài văn đó là rút ra được bài học như thế nào sau khi bàn luận về vấn đề đó. Nên sau khi giải thích, phân tích xong thì người viết cần chốt lại một bài học nào đó và thường những bài học đó sẽ là những bài học tốt, hướng chúng ta đến cách sống tử tế, văn minh.

Độ dài của một bài văn nghị luận xã hội

Thông thường trong các đề bài nghị luận sẽ có yêu cầu độ dài của bài văn sẽ rơi vào khoảng bao nhiêu chữ. Người viết cần tuân thủ yêu cầu của để bài, tránh viết quá dài hoặc quá ngắn sẽ dẫn đến việc kết quả sẽ không được điểm cao.

Hướng dẫn cách làm văn nghị luận về văn học

Nghị luận văn học là một dạng bài văn dùng để bày tỏ quan điểm và cảm nhận của cá nhân về một tác phẩm văn học nào đó. Để làm được một bài nghị luận văn học thì có 3 bước cơ bản.

Tìm hiểu đề và xác định cấu trúc bài văn

Trước khi bước vào viết một đoạn văn nào đó thì chúng ta nên tìm hiểu kỹ để bài và xác định yêu cầu của đề bài. Một bài nghị luận văn học thì cũng giống vậy, tìm hiểu kỹ để xác định được xem đề yêu cầu làm kiểu nghị luận nào.

Việc xác định được kiểu bài nghị luận nào sẽ giúp hình dung ra được sơ đồ tư duy của kiểu bài đó. Thường sẽ có 2 dạng đề là đề chìm và đề nổi, đề nổi thường dễ thấy hơn, còn đề chìm sẽ phải nhớ lại tác phẩm và liên hệ với đề bài để tìm ra yêu cầu chính xác nhất của đề bài.

Sự quan trọng của sơ đồ tư duy

Trước khi gợi nhớ về tác phẩm thì để có thể nhớ một tác phẩm nào đó lâu dài thì cách tốt nhất đó là lập sơ đồ tư duy của tác phẩm đó. Điều này sẽ giúp cho việc nhớ tác phẩm trở nên dễ dàng và lâu quên hơn.

Sau khi nhớ lại được kiến thức về tác phẩm đó thì sẽ vẽ một sơ đồ tư duy hoàn chỉnh với các luận điểm chính và phụ một cách rõ ràng vào một tờ giấy nháp. Sau đó, xác định các luận điểm và luận cứ cần thiết để làm thì tìm thêm các dẫn chứng để chứng minh cho các luận điểm, luận cứ trở nên chặt chẽ hơn.

Có thể nói sơ đồ tư duy là một dạng sơ đồ quan trọng có thể giúp chúng ta hệ thống lại kiến thức một cách ngắn gọn và dễ hiểu. Nên là việc phát thảo ra một sơ đồ tư duy vào giấy nháp khi làm văn là một điều rất cần thiết.

Viết bài

Đây là bước cuối cùng trong việc để có một bài nghị luận văn học chính xác và hoàn hảo nhất. Sau khi đã hệ thống được sơ đồ tư của tác phẩm cũng như của đề bài thì việc còn lại chính là viết bài dựa trên sơ đồ tư duy đã được soạn ra tờ giấy nháp lúc trước. 

Ngoài ra, mọi người cũng không nên quá bị gò bó bởi những lý thuyết và lời văn khô khan mà hãy sáng tạo ra cho mình một lối văn riêng biệt. Việc tạo ra một lối hành văn riêng sẽ giúp bạn không bị trùng lặp với bất cứ ai.

Cách để viết văn nghị luận tốt nhất

Đầu tiên để có thể có được một bài văn nghị luận đó chính là phải hiểu rõ những gì mình viết. Khi một bài viết chỉ chú trọng vào việc trao chuốt các từ ngữ một cách trở nên hoa mỹ thì có thể sẽ ảnh hưởng đến người đọc 1 phần là người đọc sẽ không thể hiểu được những từ ngữ hoa mỹ đó. Vậy một bài nghị luận mà người xem đọc xong không hiểu thì còn có tác dụng gì nữa.

Điều thứ 2 là phải có một bố cục chặt chẽ và chuẩn xác nhất. Ngoài ra, còn một lỗi mà người viết thường mắc phải nhiều nhất đó chính là sai, nên là phải luôn bám sát vào yêu cầu của đề tránh viết lang man dẫn tới việc sai đề.

Lời kết

Văn nghị luận có thể nói là một thể loại văn bao quát và gần gũi với mỗi chúng ta vì ai hầu như những văn bản thường thấy đều dùng thế loại này. Đây là một thể loại văn dùng để nêu lên những quan điểm và ý kiến cá nhân về một vấn đề nào đó.