Nhiễm sắc thể là gì? Cấu trúc và chức năng quan trọng của nó

Nhiễm sắc thể là chủ đề về nguồn thông tin quan trọng nhất có mặt tại các chương trình học và đặc biệt hơn là trong cuộc sống. Hiểu rõ khái niệm giúp bạn nắm bắt tốt được các vấn đề sinh học trong môi trường, thúc đẩy hiểu biết của bạn cũng như là đem lại những nguồn kiến thức hữu ích. Vì vậy khái niệm và thông tin về cấu trúc, chức năng, loại bệnh liên quan,… sẽ được liệt kê bên dưới đây một cách cụ thể nhất.

Đầu tiên giải thích khái niệm của nhiễm sắc thể là gì?

Nhiễm sắc thể là một cấu trúc chuỗi ADN tồn tại dưới dạng sợi nằm bên trong nhân của các tế bào đang tồn tại trong cơ thể con người và các loại sinh vật khác. Nó có chức năng vô cùng quan trọng trong cơ thể sống cũng như là giúp mỗi cá nhân trở nên có nét riêng hơn, không ai trùng lập với bất cứ ai.

Chuỗi ADN là sự di truyền của đời bố mẹ qua đời con cái, đó cũng là cơ sở để xác định liệu bạn có thực sự là đứa con mang dòng máu của bố mẹ mình hay không và đối với các loài vật khác thì cũng tương tự. Do đó mà NST là cấu trúc vô cùng quan trọng trong đời sống khoa học hiện nay.

Các chuỗi ADN này sẽ tự động nhân đôi và ổn định sự di truyền qua các thế hệ, tuy nhiên chúng cũng có khả năng bị đột biến và tạo ra những đặc điểm của loài giống mới, vì thế bạn có thể thấy được một số trường hợp trẻ sơ sinh bị đột biến hoặc những con động vật khác với bố mẹ của chúng. Đồng thời đây cũng là chức năng bổ ích của chuỗi ADN để giúp nền sinh học thêm phong phú.

Cấu tạo các cấu trúc của nhiễm sắc thể như thế nào?

Các ADN được cuộc chặt chẽ bởi các protein tạo nên nuclêôxôm. Mỗi nuclêôxôm sẽ sở hữu 8 phân tử prôtêin histôn khác nhau để tạo lên một khối cầu tế bào dẹt và được bao bọc bên ngoài bằng các vòng xoắn ADN từ đó tạo nên nhiều dạng nhiễm sắc thể khác nhau được biểu hiện như sau.

Nhiễm sắc thể đơn là gì trong cấu tạo ADN?

Trong cấu trúc của chuỗi ADN chia ra thành nhiều dạng khác nhau bởi sự phân chia cũng như là tính chất của các tế bào trong cơ thể sống. Đầu tiên chính là nhiễm sắc thể đơn, tức là cấu trúc của nó chỉ bao gồm 1 sợi ADN kép duy nhất và không có bất kỳ sợi nào thêm.

NST kép – Thành phần không thể thiếu trong cấu trúc

NST kép được tạo lên từ sự nhân đôi của cấu trúc, quá trình sẽ bao gồm 2 cromatit tương đồng và dính chặt với nhau ở tâm động hay còn được gọi là điểm co thắt. Vị trí của tâm động trên có chức năng quy định hình dạng của toàn bộ cấu trúc và được dùng để mô tả hàng loạt các gen cụ thể nhất.

Cặp NST tương đồng trong cơ thể sống là gì?

Đây là cấu trúc của NST được tạo lên từ cơ chế tổ hợp của tế bào, chúng gồm 2 ADN tương đồng nhau về hình dạng bên ngoài nhưng có sự đối lập về nguồn gốc, 1 ADN có nguồn gốc từ bố và 1 ADN có nguồn gốc từ mẹ. Đó là cấu trúc chi tiết cho một cặp NST tương đồng nhau, ngoài ra NST còn có hai loại là NST thường và NST giới tính.

Hình dạng đặc trưng của nhiễm sắc thể ở người và động vật?

Ở người có đa dạng loại hình NST khác nhau và đặc trưng nhất là hình que, hình chữ V, hình hạt, hình móc. Bên cạnh đó ở sinh vật có các NST có kích thước lớn dần vì trải qua nhiều giai đoạn trưởng thành khác nhau do đó được gọi là nhiễm sắc thể khổng lồ, các hình dạng của NST tại các cơ thể tế bào sống ngày càng được khai thác và tìm kiếm nhiều hơn.

Chức năng của NST trong cơ thể, đời sống hiện nay

Bạn cũng có thể nhận biết được sự quan trọng của các nhiễm sắc thể trong đời sống hiện nay, chúng được đưa rất nhiều vào các bài sinh học bởi vì chức năng không thể thiếu của chúng. Vậy liệu bạn có biết được những chức năng cần thiết của chúng là gì không?

• NST có chức năng lưu trữ các thông tin di truyền hiện nay. Mỗi cấu trúc ADN đều được định vị và sở hữu một loại gen nhất định, vì thế chúng có khả năng di truyền các loại gen đó qua nhiều thế hệ, giúp bảo tồn sự đa dạng và lâu dài của các loại gen.
• NST có chức năng bảo quản các thông tin di truyền qua nhiều thời gian.Nhờ vào cấu trúc đặc biệt của các chuỗi ADN mà nó sở hữu chức năng đặc biệt này.
• NST có chức năng truyền đạt các thông tin di truyền. Nhờ cơ chế nhân đôi, phân li và tổ hợp mà NST có thể truyền đạt được các chức năng và thông tin của loại gen di truyền thông qua các quá trình thụ tình, giảm phân và nguyên phân.
• NST có chức năng điều hòa các hoạt động của gen thông qua quá trình cuộn xoắn, tháo xoắn.
• NST có chức năng phân chia các thể loại thông tin di truyền cho các tế bào con một cách đồng đều nhất thông qua quá trình phân bào.

Các loại nhiễm sắc thể chúng ta hay bắt gặp nhất

Các loại NST thường hay bắt gặp nhất chính là NST thường và NST giới tính đã được bài viết nêu phía trên. Chúng sở hữu một điểm tương đồng lớn duy nhất đó là về cấu tạo cấu trúc của cả hai chuỗi ADN. 

Hai nhiễm sắc thể này được cấu tạo bởi Protein và ADN có sự tồn tại theo dạng cặp bên trong tế bào. Bên cạnh đó, hai dạng NST này còn có gen quy định tính trạng của cơ thể sống và chu kỳ phát triển cũng có nhiều điểm tương đồng với nhau. 

NST nằm ở đâu trong cấu tạo cơ thể sinh vật?

Nhiễm sắc thể là cấu tạo có chức năng di truyền nằm bên trong nhân tế bào đã bị ăn màu bởi chất nhuộm kiềm tính, chúng có hình dạng là sợi ngắn và số lượng lớn đáng kể. Chúng ta đều biết NST có khả năng tự bản thân nhân đôi, phân li hoặc tổ hợp qua các thế hệ gen di truyền và gen đó luôn được bảo tồn ổn định. Đồng thời NST cũng có khả năng tạo ra đa dạng đặc trưng di truyền mới bởi sự đột biến gen của tế bào.

Ngoài ra chắc chắn bạn cũng biết cấu trúc NST không thể nhìn thấy bằng mắt thường mà phải nhìn thông qua kính hiển vi ánh sáng khi tất cả các NST nằm thẳng hàng với nhau tại vị trí trung tâm hay còn được gọi là tâm động. Nhờ điều này mà các nhà khoa học đã có thể quan sát được nhiều cấu tạo nhỏ và ẩn sâu hơn trong lớp tế bào.

Các loại bệnh thường gặp liên quan đến nhiễm sắc thể?

Chỉ với sự thay đổi đột ngột của các nhiễm sắc thể cũng có thể gây ra tình trạng đột biến gen và tạo nên các bệnh lý nguy hiểm cho con người, đồng thời bệnh tình cũng có thể xuất hiện từ khi mới được sinh thông qua sự di truyền từ thế hệ của bố mẹ. Vậy các loại bệnh thường gặp liên quan đến NST trong cơ thể là gì?

Hội chứng Patau – Hệ quả của đột biến NST

Đây là loài bệnh có thể nói là hiếm xảy ra với trẻ em trên thế giới hiện nay, xác suất là 1 trên 16000 và chúng xuất hiện đa phần ở các bé gái. Thông thường sẽ có khoảng 80% trẻ sơ sinh phải ra đi trong năm đầu tiên khi gặp phải loại bệnh nguy hiểm này.

Mặc dù chưa có nguyên nhân được đưa ra chính xác nhất nhưng đa số trường hợp mắc bệnh là do sự sao chép thông tin sai lệch của các nhiễm sắc thể trong quá trình thụ tinh rồi dẫn đến bệnh tình này. Do đó đây được cho là những bệnh lý vô cùng nguy hiểm hiện nay đối với trẻ sơ sinh.

Bệnh Down – Rối loạn NST phá hủy hạnh phúc trẻ thơ

Bệnh Down là một loại bệnh xuất hiện ở trẻ vô cùng phổ biến, trẻ em khi mắc loại bệnh này sẽ có trí não thua kém hoàn toàn người thường và không có khả năng học tập. Lý do gây nên là do sự rối loạn di truyền của các NST trong cơ thể, gây nên tình trạng đột biến vì thừa một NST số 21.

Tuy nhiên may mắn mặc dù là bệnh tình chưa có thuốc chữa trị hẳn nhưng vào sự tiến bộ của thế giới mà hiện nay sở hữu những cách giúp trẻ thoát khỏi cơn bệnh quái ác, hiệu quả còn tùy thuộc vào cách chăm sóc có hợp lý hay không. Vì thế bạn nên cảnh giác về bệnh tình này cho mọi trẻ nhỏ.

Những điều mà bạn nên lưu ý về NST

Bạn không nên mất cảnh giác về tình trạng đột biến gen của các nhiễm sắc thể, vì thế cần có những biện pháp phòng trừ thích hợp cho các bệnh tình có liên quan. Hãy thực hiện đúng các quy tắc bảo vệ về vấn đề này để đem lại cơ thể sống tốt nhất cho các thế hệ mai sau, đặc biệt là hãy am hiểu về phóng xạ và tránh xa nơi đó ra nhất có thể.

Không nên để các hoá chất có độc như thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu trong nhà vì lâu dần thì nó sẽ làm ảnh hưởng vô cùng nặng nề đến sức khỏe của bạn. Ngoài ra những người làm việc liên quan đến các hoá chất trên cần tuân thủ các quy tắc để bảo vệ chính mình và cho những người xung quanh.

Phụ nữ đang mang thai hoặc chuẩn bị mang thai nên tham khảo những biện pháp tăng cao đề kháng và đẩy lùi những tác nhân có hại tránh làm ảnh hưởng đến cơ thể thai nhi sau này. Ngoài ra nên đến các cơ sở để thăm khám bệnh tình của trẻ và sàng lọc kỹ càng về sự di truyền từ đời mẹ sang đời con.

Kết luận

Đó là những thông tin vô cùng chi tiết về nhiễm sắc thể, qua đó giúp bạn hiểu được những chức năng, vai trò, khái niệm,… của nó trong đời sống. Ngoài ra nên am hiểu những mặt tiêu cực mà nó mang lại thông qua sự đột biến và rối loạn gen và tạo nên các thông tin sai lệch, khiến trẻ sơ sinh mắc các bệnh lý nguy hiểm chưa có thuốc chữa.