Hệ sinh thái là gì? – Nơi sinh sống của hàng triệu loài

Hệ sinh thái là gì? – Một trong những câu hỏi sinh nhất và luôn được tìm kiếm qua nhiều thế hệ. Nếu bạn cũng đang có thắc mắc như thế thì hãy đến ngay với bài viết bên dưới để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích. 

Hệ sinh thái là gì? – Khái niệm chính xác

Hệ sinh thái là gì? Hệ sinh thái là tập hợp bao gồm nhiều quần xã sinh vật và môi trường sống của chúng (hay còn gọi là trường cảnh). Hệ sinh thái có ảnh hưởng vô cùng quan trọng trong đời sống của con người. Hệ sinh thái sẽ giúp giữ gìn tài nguyên đất, ngăn chặn và hạn chế bão lũ, sạt lở,… Không những thế nó còn có khả năng tự lập lại cân bằng, là một thứ có vai trò vô cùng to lớn đối với đời sống con người.

Thành phần chủ yếu để tạo nên hệ sinh thái

Thành phần của hệ sinh thái là bao gồm sinh vật có sự sống, không có sự sống và cùng tồn tại, phát triển trong một môi trường. Cụ thể một hệ sinh thái hoàn chỉnh sẽ phải có đủ các thành phần sau: các thành phần vô sinh (đất đá, nước, thảm mục,…), sinh vật sản xuất (là thực vật), sinh vật tiêu thụ (là động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt), sinh vật phân giải (nấm, vi khuẩn,…)

Các thành phần vô sinh, môi trường

Các thành phần vô sinh hay còn được gọi là môi trường bao gồm những yếu tố vô sinh tồn tại trong tự nhiên, tổng hợp lại tạo thành môi trường sống như: khí hậu, thủy văn, đất đai,… Đây đều là những yếu tố không thiếu và quan trọng để tạo nên một hệ sinh thái tốt. 

Sinh vật sản xuất đa dạng

Sinh vật sản xuất là những sinh vật tự dưỡng, bao gồm các loài thực vật có màu xanh và một số nấm, vi khuẩn có khả năng hóa tổng hợp hoặc quang hợp. Các sinh vật này có chức năng vô cùng quan trọng, nhằm tổng hợp các chất hữu cơ từ các vật chất vô sinh dưới tác dụng của ánh nắng mặt trời. 

Sinh vật tiêu thụ phong phú

Sinh vật tiêu thụ là những sinh vật dị dưỡng bao gồm các loài động vật, những vi sinh vật không có khả năng quang hợp hoặc hóa tổng hợp. Đơn giản hơn là chúng tồn tại được nhờ dựa vào nguồn thức ăn ban đầu do các sinh vật tự dưỡng tạo ra. Những sinh vật tiêu thụ được chia làm 4 loại, là sinh vật tiêu thụ bậc 1, bậc 2, bậc 3, bậc 4, những sinh vật tiêu thụ này có chức năng là tiêu thụ các loài thực vật và thịt.

Sinh vật phân giải đông đúc

Sinh vật phân giải hay còn được gọi là sinh vật phân hủy, là tổng hợp bao gồm tất cả các vi sinh vật dị dưỡng, sống hoại sinh. Có chức năng giúp cho những sinh vật khác có thể phân giải nhanh và chuyển hóa thành các dưỡng chất cho thực vật. Các sinh vật phân giải được chia làm 5 nhóm đó là:

• Nhóm hình thái: Nội dung cơ bản là nói lên số lượng và mật độ tương đối của các loài.
• Nhóm chức năng: Là nói lên mối quan hệ giữa các quần thể thú dữ – con mồi, sự cạnh tranh khốc liệt giữa các loài khác nhau.
• Nhóm phát triển: Là nói lên sự diễn thể (sự biến động của quần xã trong quá trình phát triển của nó. Diễn thế còn được biết đến là sự biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn khác nhau.) của các loài trong quần xã.
• Nhóm điều hòa: Nói lên sự tự điều chỉnh của các loài khác nhau để tiến tới sự cân bằng.
• Nhóm thích nghi: Nói lên quá trình tiến hóa, khả năng chọn lọc sinh thái, chống kẻ thù của các loài khác nhau.

Phân loại các nhóm chính ở hệ sinh thái là gì?

Phân loại các nhóm chính ở hệ sinh thái là gì? Hệ sinh thái được phân loại và chia thành 3 nhóm chính đó là: Hệ sinh thái nước ngọt, hệ sinh thái nước mặn và hệ sinh thái trên cạn. Và những nhóm chính này còn được phân loại thành các nhóm nhỏ để có thể dễ dàng tìm hiểu và quản lý hơn.

• Hệ sinh thái trên cạn được chia nhỏ thành các nhóm đó là: hệ sinh thái rừng nhiệt đới, sa mạc, hoang mạc, thảo nguyên, savan,..
• Hệ sinh thái nước ngọt được chia thành các nhóm đó là: Hệ sinh thái nước đứng (ao, hồ,…), hệ sinh thái nước chảy (sông, suối, thác nước,…)
• Hệ sinh thái nước mặn được chia thành các nhóm nhỏ đó là: Hệ sinh thái ven biển, rừng ngập mặn, cỏ biển, san hô, vùng khơi,…

Hệ sinh thái là một tổ hợp được cấu thành từ 3 yếu tố chính đó là yếu tố vật lý, yếu tố vô cơ, yếu tố hữu cơ

• Yếu tố vật lý: Là các yếu tố tạo nên nguồn năng lượng như: ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, dòng chảy,…
• Yếu tố hữu cơ: Là các chất hữu cơ giữ vai trò vô cùng quan trọng là kết nối giữa yếu tố vô sinh và yếu tố hữu sinh, chất đó có thể là protein hoặc mùn hoặc…
• Yếu tố vô cơ: Là tổ hợp bao gồm những nguyên tố và hợp chất hóa học có tác dụng tổng hợp chất sống.  

Các chuỗi thức ăn trong hệ sinh thái là gì? 

Hệ sinh thái là gì? Hệ sinh thái là một tổ hợp có quần xã mà trong đó có chuỗi thức ăn, lưới thức ăn biểu hiện mối quan hệ mối dinh dưỡng của các loài khác nhau trong quần xã. Chuỗi thức ăn là một dãy gồm nhiều loài sinh vật khác nhau, có mối quan hệ sinh dưỡng với nhau. Mỗi loài sinh vật trong chuỗi thức ăn sẽ là sinh vật tiêu thụ loài sinh vật khác ở mắt xích trước và sẽ bị loài sinh vật phía sau tiêu thụ.

Các chuỗi thức ăn của các loài sinh vật trong hệ sinh thái là gì?  Trong hệ sinh thái, các loài sinh vật không chỉ tham gia một chuỗi thức ăn mà nó có thể tham gia rất nhiều chuỗi thức ăn. Các chuỗi mắt xích dài, có nhiều điểm chung thì sẽ tạo thành mạng lưới thức ăn. Một lưới thức ăn hoàn chỉnh sẽ phải có đủ 3 thành phần chính đó là sinh vật tiêu thụ, sinh vật sản xuất và sinh vật phân giải.

Các quần xã trong hệ sinh thái gắn bó với nhau bởi nhiều mối quan hệ, trong đó mối quan hệ dinh dưỡng có vai trò quan trọng. Sự quan trọng này được thể hiện vô cùng rõ nét qua chuỗi thức ăn và lưới thức ăn.

Vai trò to lớn của hệ sinh thái là gì? 

Đây là một câu hỏi được rất nhiều người đặt ra và đến giờ vẫn chưa biết được hết vai trò và tầm quan trọng của hệ sinh thái. Hệ sinh thái giữ một vai trò vô cùng quan trọng đối với đời sống của con người đó là:

• Ngăn ngừa và hạn chế, giảm nhẹ các thảm họa do thiên tai, bão lũ gây ra: Hệ sinh thái rừng có vai trò vô cùng quan trọng nhằm giữ gìn tài nguyên đất và giảm thiểu các hiện tượng thiên tai như: mưa bão, lũ lụt, sạt lở đất đá,…
• Khắc phục hậu quả do sự biến đổi khí hậu gây ra: Hệ sinh thái rừng giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc khắc phục các hậu quả do biến đổi khí hậu gây ra, hệ sinh thái rừng giúp hấp thụ các khí thải độc hại, đem đến một bầu không khí trong lành. 
• Cung cấp cho con người một nguồn năng lượng, lương thực vô cùng dồi dào. Hệ sinh thái nông nghiệp chính là nguồn cung cấp lương thực chính, nguyên liệu sản xuất nông nghiệp cho con người, đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với đời sống của con người.  

Chính vì hệ sinh thái có vai trò vô cùng quan trọng với đời sống con người nên chúng ta cần phải bảo vệ và gìn giữ sự cân bằng, ổn định hệ sinh thái. Tránh có những tác động gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái và làm mất cân bằng hệ sinh thái.

Các ví dụ về hệ sinh thái 

Trong một khu rừng có rất nhiều cây với kích thước lớn nhỏ khác nhau. Các cây lớn đóng vai trò quan trọng là việc bảo vệ các cây nhỏ và những loài động vật sinh sống trong rừng. Động vật sống trong rừng sẽ ăn các loài thực vật hoặc ăn thịt các loài động vật khác. Các loài sinh vật sinh sống trong rừng sẽ phải phụ thuộc lẫn nhau và tác động với môi trường sống của chúng một cách chặt chẽ, tạo thành hệ sinh thái.

Thực trạng về hoạt động của con người gây hại hệ sinh thái

Thực trạng hiện nay, có rất nhiều hoạt động của con người gây ảnh hưởng và dẫn đến hậu quả xấu đối với môi trường. Làm nhiều loài sinh vật bị biến mất và dần cạn kiệt, làm suy giảm các hệ sinh thái hoang dã, làm mất cân bằng và bất ổn định hệ sinh thái. Điều này dẫn đến một hậu quả vô cùng xấu, ảnh hưởng trực tiếp đến con người.

Tác động lớn nhất của con người tác động tới môi trường tự nhiên là phá hủy thảm thực vật, khai thác tài nguyên thiên nhiên quá mức, từ đó gây ra xói mòn và thoái hóa đất,hạn hán, lũ lụt, sạt lở, ô nhiễm môi trường.

Cách duy trì hệ sinh thái ổn định

Với đời sống xã hội ngày càng phát triển, sự hiểu biết ngày càng tăng, con người đã và đang cố gắng nỗ lực để khắc phục tình trạng đó. Đồng thời bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên, hạn chế các tác động ảnh hưởng đến môi trường bằng những biện pháp như:

• Kiểm soát dân số, tránh tình trạng tăng, giảm nhanh chóng gây mất ổn định, thực hiện tốt kế hoạch hóa gia đình do nhà nước đề ra.
• Sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, tránh tình trạng khai thác quá mức gây cạn kiệt, ảnh hưởng xấu đến môi trường và hệ sinh thái 
• Tuyên truyền, tổ chức các buổi ngoại khóa nhằm cải thiện ý thức của người dân về việc bảo vệ các loài động vật quý hiếm, các loài sinh vật hoang dã,…
• Hạn chế khai thác rừng quá mức, nên phục hồi hệ sinh thái rừng và trồng rừng mới.

Lời kết

Hệ sinh thái là gì mà lại có tầm ảnh hưởng lớn đến đời sống con người như thế. Đọc bài viết trên đây sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc về hệ sinh thái, giúp bạn biết được tầm quan trọng của nó. Chính vì quan trọng như thế nên chúng ta cần phải chung tay bảo vệ và giữ gìn một một hệ sinh thái cân bằng, ổn định và phát triển ngày càng tốt hơn.